Page 50 - EXPLOTACIÓN SUSTENTABLE DE LAS ABEJAS SIN AGUIJÓN

diREcción gEnERal dE invEstigación Y posgRado te jchanbalamtike, teme ma’yuk banti ya
50 Libro Digital Universitario 2014
stabeyik stojol yuch’el te chabe ya xju’ ta

ak’beyel nich te’etik, ya jtajtik ta ja’mal ta

jlumaltik, ja’ yu’un ma jmel ko’tantik yu’un
ma ya x-och xanich, ts’isim, sok yantik
spasel te ini a’telto, ya sk’an jp’oltestik te
schanul lum k’inal.
ini te yut k’inal chabe sok yu’un ya jtajtik
Te a’tel ini k’ax lek teme ya xju’ ta
jbiluktik.
kanantayel te yut k’inal chabe, sok te ya
Bayal swentail yu’un sp’oltesel bael
kich’tik nojptesel ta leke.
te yut k’inal chabe, ma lekuk ya yich’ tojol

xCHAjPANEL A’TELIL ts’etel te te’e sok te chumante’etik ta banti

YU’UN YUT-k’INAL CHAb TE ya spas snaj te chabe, yu’un ma tojol ya
s-uts’inot spechech, ston sok schabul (jo-
MAbA YA xTI’AwANE
bones), spisil banti ya kilbeitik snaj te chab
Te wokolil ta xchajpanel a’telil ta stojol
ta joltikil naj mok ta sti’il lumetik ma ya
chab, najil ya sk’an ya jna’tik kuxinel yu’un
sk’an uts’inel ya sk’an jk’uxultaytik jich bit’il
te a’telile, bayal j-a’teletik ya yalik te ay ox-
te jchanbalamtike, te in yut k’inal chabe
chajp te bin ya sk’an te a’tel ini, jichnix bit’il:
ya xp’ol teme ya kich’tik nojptesel te bit’il
lum k’inal, pasombajetik yu’un winiketik
ya xkanantayote (Slok’ombail 2). K’alal ya
sok lekil ayinel, te ini yanix te il jun yu’un
xjinbot te yut k’inal chabe ya sk’an lok’el
sp’oltesel te yut k’inal chab te lekik ta uch’el
te schanul biltesbil ta kaxlan k’op te ja’nix
xchabul ta Región Selva ta Chiapas, lek ta
reina sbiil, sok ya xlaj yal sok yantik schanul
chajpanel bael te a’telil yu’un chab sbiil me-
chab. jich bit’il yak’el ta chiknatesel talel
liponas, teme na’bilix stojol te bit’il ya sk’an
ta jun ini yu’un chab yaknix xju’ ta pasel
kojtesel ta jlumaltik bit’il ya yal mamal Altie-
te swe’el yuch’el sok bin ut’il ta ak’beyel
ri (2), teme lek ayotik ta jlumaltike ya spas
swe’el, sok ma ya xlaj te yale. Teme ay
ta manbeyel bin ya swe’ te schanul chab
bayal yal te chabe, ya sk’an ya yich’ wok’el
yu’un maba wokoluk ya staj sbal sch’ujt
k’axel ta yan snajul yu’un slekil kolel (Po-

chol lok’ombail 2).

Universidad Autónoma de Chiapas