Page 67 - EXPLOTACIÓN SUSTENTABLE DE LAS ABEJAS SIN AGUIJÓN
P. 67
cha’añ mach wokol mi ik’ejlel majlel jiñi diREcción gEnERal dE invEstigación Y posgRado
Libro Digital Universitario 2014 67
ikuxtyälel yik’oty bajche’ mi yäk’eñtyel jiñi
iwe’el, che’ ja’el weñ yäx mi ilok’el lakcha’b
che’ mi lakweñkäñtyañ yik’oty ma’añik mi
CHe’ jiñi muk’ix ich’äxtyäl cha’añ mi ichum
ichämel jiñi iyal. Mi añ ka’bäl ichäñil ili cha’b
añ. CHe’ mi yujtyel muk’ix ikojlel ochel tyi
yom mi ity’ox ostäñtyel tyi yambä yotylel
yalä yajñib cha’añ mi yäk’eñtyel ijap lujunp’ej
cha’añ tyijikña mi yubiñob ja’el (Wechelbä
k’iñ jiñi chäñil cha’b, che’ ja’el yom mi ijoy
yejtyal 2).
päk’beñtyel tyi tya’chä’b imalil jiñi iyotylel
ya’al ili cha’b, che’ mi ichajpäñtyel tya’chä’b
IwE’SäñTYEL YAL CHäñIL yom mi iyäts’el tyi junp’ej p’ejty machkiyi tyi
MATYE’CHA’b YIk’OTY perol, che’ mi ija’iyiyel kolo tyi limetye ñukbä
MACHbä CH’EjLTYAkIk ityi’, che’ tsa’ix ujtyi mäkä tyi tya’chä’b jiñi li-
Jiñi yotylEl MatyE’cha’b p’ätyälächbä ichäñil metye cha’añ mi awäk’ tyi tsäñañ, che’ jiñi
yik’oty ichubä añtyak, ma’añik mi it- muk’ix yäk’eñtyel iyasuklel cha’añ mi yäjk’el
yaj ikontra yik’oty ik’amäjel yom mi iweñ ya’ baki añ ichäñil cha’b. CHe’ ja’el yom mi
we’säñtyel ili chäñil cha’b yik’oty jiñi ma- yotsäñtyel cha’ts’ijty alätye’ ya’ tyi imal li-
chbä ch’ejltyakik ya’ tyi iyotylel, che’ ja’el metye cha’añ mach mi ijik’tyañ jiñi chäñil
yom mi ichäkä k’ejel majlel tyi jujunp’ej k’iñ, cha’b (Yejtyal 8).
k’äläl mi ijoloñel junp’ej ja’b ya’ tyi Región CHe’ añix junp’ej, chap’ej semana
Selva de Chiapas, mi icha’leñ ja’al tyi mayo yotsäñtyel iya’al jiñi ichäñil yom k’ejlel mi
yik’oty tyi octubre, ixku jiñi jajmel pañämil añixtyoj cha’añ mi yotsä’beñtyel yambä,
mi iñumel tyi noviembre yik’oty tyi abril. machkiyi mi ik’extyä’beñtyel mi tsa’ix asiyi.
CHe’ tyi k’iñilel jajmel pañämil yik’oty Yom mi ichäkä mäjkel yotylel ili chäñil cha’b
che’ ma’añik ka’bäl ñichtye’ tyi matye’el yom cha’añ mach mi iyochel imojtyoñ ja’, jiñich’.
mi yäk’eñtyel iwe’el ili chäñil cha’b cha’añ
weñ mi ilok’el jiñi che’ tyi mayo yik’oty tyi
octubre, che’ ja’el yom mi imelbeñtyel ya’al
xä’bilbä tyi junp’ej litru ja’ yik’oty junp’ej kilo
asukal, machkiyi mi imejlel tyi melbeñtyel
yik’oty cha’b lajaljachbä bajche’ tyi ñaxañ.
Universidad Autónoma de Chiapas
